Skopje i okolice

Skopje jest stolicą Macedonii. Skupia ponad 500 000 mieszkańców. Jest to zarazem największe macedońskie miasto i wraz z Ochrydem najbardziej europejskie. Skopje w latach 2010 – 2014 zostało odnowione i przebudowane za sprawą rządowego projektu “Skopje 2014”.

Zdania na temat projektu są bardzo podzielone. Zwolennicy uważają, że miasto dzięki temu wygląda reprezentacyjnie, natomiast przeciwnikom nie podoba się wysoka cena projektu. Uważają oni, że pieniądze mogłyby być spożytkowane na bardziej priorytetowe cele jak remont szpitali, zakup nowych sprzętów do szpitali i przychodni. Zostawiając politykę to jakby nie było, Skopje jest ładne i oferuje wiele do zobaczenia.

Skopje 26 lipca 1963 roku o godzinie 5:17 zostało nawiedzone przez silne trzęsienie ziemi – 6,1 w skali Richtera. W wyniku katastrofy zginęło 1070 osób, a ponad 3000 zostało rannych. 3/4 miasto uległo zniszczeniu. Dziś trzęsienie ziemi o tej sile nie spowodowałoby takiej katastrofy, ponieważ większość budynków jest sejsmicznie odporne. Warto dodać, że Polacy bardzo pomogli w odbudowie miasta, szczególnie polscy architekci. Skopje położone jest na sejsmicznym terenie i trzęsienia ziemi w tym rejonie zdarzają się dość często.

Oto co zobaczyć w Skopje

1. Stara czarszja turecka (Stare Miasto) to bardzo klimatyczne miejsce. Spotkamy tu wielu Turków grających w backgamona. Mężczyzn przesiadujących w kawiarniach i tawernach, którzy oblukają każdego przechodnia. Można tu spróbować wielu tureckich rarytasów, prawdziwej baklawy czy kebabczików. Kebabcziki to paluszki z mięsa mielonego. Ze względu na to, że muzułmanie nie jedzą wieprzowiny to kebabcziki przygotowują z baraniny. Robert Makłowicz gotował w starej czarszji. Tuż za starą czarszją znajduje się ogromny bazar, na którym można kupić dosłownie wszystko. Sprzedaje się tam także wiele podróbek, które wyglądają jak oryginały. Raczej nie należy zawierzać sprzedawcy, że to oryginał i na pewno trzeba się targować.

2. Kamienny Most- symbol Skopje. Najstarszy most w stolicy Macedonii. Most łączy dwie odmienne kultury- europejską i azjatycką. Część europejska jest na placu, mieszczą się tam nowoczesne kawiarenki i sklepiki, natomiast część azjatycka zaczyna się za mostem, gdzie znajduje się stara czarszija turecka. Nie jest dobrze poznana dokładna data zbudowania mostu. Jedne dane informują o tym, że most pochodzi z VI w. za czasów Justyniana I. Inne dane wskazują, że most powstał w okresie między 1451 i 1469 za czasów sułtana Mehmeda II. Długość mostu wynosi 214 m. i szerokość 6,3 m. W pierwotnej formie most posiadał 13 przęseł i był zbudowany z bloków trawertynowych powiązanych za pomocą żelaza i umocnionych płynnym ołowiem. Most w historii przeszedł wiele zniszczeń i rekonstrukcji. W 1555 r. Skopje zostało nawiedzone przez silne trzęsienie ziemi, w którym doszło do ciężkich zniszczeń 4 filarów. W 1944 r. Niemcy chcieli wysadzić most, ale udało się zapobiec tragedii. Od 1992 r. prowadzone były zabiegi celem przywrócenia pierwotnego wyglądu mostu.

3. Spacer wzdłuż rzeki Wardar. Rzeka Wardar ma naturalnie mętny kolor. To najdłuższa rzeka Macedonii. W Skopje teren wokół Wardaru jest dobrze zagospodarowany. Polecany jest szczególnie fitmaniakom do jazdy na rowerze, na rolkach, spotkamy tam także wielu biegaczy. Idąc z centrum dojdzie się Wardarem do dzielnicy Aerodrom, dość ładnego i przyjemnego osiedla.

4. Fontanna i pomnik Aleksandra Wielkiego znajduje się w samym centrum miasta. Oficjalnie pomnik nazywa się “Wojownik na koniu”, a to z tego względu, aby nie prowokować Grecji, z którą od lat trwa konflikt o nazwę kraju. Mimo tego i tak każdy wie, że chodzi o Aleksandra Wielkiego. Fontanna jest gigantyczna. Pomnik powstał ok. 2011 roku. Figura stworzona jest z brązu. Stoi na słupie 10-cio metrowym, a łączna wysokość całej fontanny wynosi 22 m. Jest to zarazem najwyższy pomnik Aleksandra Wielkiego na świecie. Pomnik powstał w ramach projektu Skopje 2014.

5. Muzeum Matki Teresy. Matka Teresa z Kalkuty urodzona była w Skopje w katolickiej, albańskiej rodzinie. Muzeum znajduje się w centrum Skopje na deptaku prowadzącym od pomnika Aleksandra Wielkiego do starego dworca kolejowego – obecnego Muzeum Miasta Skopje. Idąc deptakiem po lewej stronie da się zauważyć Muzeum i pomnik Matki Teresy, laureatki pokojowej nagrody Nobla. Wejście do muzeum jest bezpłatne. W muzeum są dwa piętra. Na pierwszym piętrze znajdują się przedmioty należące do matki Teresy, Nagroda Nobla. Na drugim piętrze jest kapliczka. Każda ściana zewnętrzna muzeum zaprojektowana jest w innym stylu. Ma to symbolizować wiele miejsc, w których Matka Teresa przebywała. Jako ciekawostkę dodam, że dyrektorką muzeum jest Polka 🙂
6. Muzeum Holokaustu znajduje się w części azjatyckiej Skopje. Tuż za Kamiennym Mostem po lewej stronie. Wstęp do muzeum jest darmowy. Muzeum jest bardzo ciekawe, oferuje długą naukę historii. Na tablicach można czytać historię w języku angielskim i macedońskim, w pokojach obejrzeć film historyczny i na komputerach także dowiedzieć się wielu rzeczy. Na parterze są rysunki dzieci ze szkół podstawowych i ich rozumienie Holokaustu. W jedej z sal znajduje się wagon, którym ludzie byli wywożeni. W muzeum zwraca się szczególną uwagę na zachowanie ciszy.
7. Muzeum Archeologiczne znajduje się w samym centrum miasta nad rzeką Wardar. Muzeum czynne jest od wtorku do niedzieli w godzinach 10 – 18. Zamknięte jest w poniedziałek i w święta państwowe. Bilet wstępu dla dorosłych kosztuje 300 denarów (5 euro). Studenci posiadający legitymację ISIC, kartę Euro26 mają zniżkę na wstęp 150 denarów. Bilet grupowy (pow. 6 osób) kosztuje po 150 denarów od osoby. Do biletu grupowego w cenie jest zwiedzanie z przewodnikiem.
8. Miejska galeria handlowa (GTC- Gradski Trgovski Centar- Градски Трговски Центар). To bardzo nietypowa galeria handlowa, ponieważ nie cała jest zabudowana. Jest tam wiele markowych sklepów jak np. Mango, Adidas, Nike, Intersport, DM (coś a’la Rossmann). Są kawiarnie, restauracje, banki, bankomaty, sklepy z butami. Miejsce spełnia więcej funkcji. Można się schować przed deszczem, wiatrem i może posłużyć jako trasa przejściowa. Zamiast spaceru chodnikiem na około można przejść przez galerię.  Galeria miała także być odnowiona w ramach projektu Skopje 2014, ale ze względu na liczne protesty rewitalizację miejsca przesunięto w czasie. Spór dotyczył barokowej fasady. Jednakże na pewno miejsce zasługuje na odnowienie, ponieważ wiele elementów jest przestarzałych.
9. Stary dworzec kolejowy – Muzeum Miasta Skopje znajduje się na samym końcu deptaku idąc ze strony pomnika Aleksandra Wielkiego, tuż obok galerii handlowej Ramstore. Na budynku znajduje się zegar, którego wskazówki zatrzymały się w miejscu po silnym trzęsieniu ziemi jakie nawiedziło Skopje 26.07.1963 roku. Budynek, w którym obecnie mieści się muzeum to był dawny dworzec kolejowy. W roku 1966 podczas publicznej dyskusji zdecydowano, aby przysposobić budynek dworca na potrzeby muzealne. Muzeum Miasta Skopje znajdowało się w innym miejscu, które uległo zniszczeniu podczas trzęsienia ziemi. W latach 1968 – 1970 intensywnie prowadziło się remont, wygląd zewnętrzny został zachowany w całości, dodano betonowe umocnienie, które jest bardzo odporne na trzęsienia ziemi.
10. Park miejski znajduje się w samym centrum miasta. Od Kamiennego Mostu należy kierować się w lewo wzdłuż rzeki. Park ma dużą powierzchnię, wiele ławek, jeziorek. Miejsce jest bardzo przyjemne szczególnie latem, gdy gorąco jest i cienia nie widać. Dalej idąc na terenie parku miejskiego – Boulevard Ilinden znajduje się 12-to hektarowe zoo, które jest domem dla 300 zwierząt. Bilet kosztuje 50 denarów (ok. 1 euro).
11. Vodno. Górę Vodno można zauważyć z daleka dojeżdżając do Skopje. Szczyt góry nazywa się Krstowar i liczy 1066 m. n.p.m. Nazwa szczytu Krstowar pochodzi jeszcze od czasów tureckich i oznacza miejsce na krzyż. Na szczycie stoi ogromny krzyż Milenijny o wysokości 66 m. Zbudowany został w 2002 r. i symbolizuje 2000 lat chrześcijaństwa w Macedonii. Przy Krzyżu znajduje się sklepik i kawiarnia. Ponadto na szczycie góry są place zabaw, huśtawki także spokojnie można zabrać dzieci. Średnia temperatura wynosi ok.23 stopnie. Po południu warto mieć ze sobą sweter, ponieważ może być chłodno. Na Vodno można dojechać samochodem lub autobusem. Autobusy odjeżdżają z centrum, a napisane jest na nich: Millenium Cross= КРСТ. Wymienione środki transportu zawiozą nas do połowy góry. Na szczyt można dojść na pieszo trasą wyznaczoną lub wjechać kolejką. Z kolejki można podziwiać piękne widoki. Ponadto jadąc na górę jest kilka tarasów widokowych. Kolejka dla dzieci do 6-go r.ż. jest bezpłatna, dla dzieci w wieku od 6 do 14 lat kosztuje 50 den., a dla dorosłych 100 den. Dla kobiet mających więcej niż 62 lata i dla mężczyzn nad 64 lata kolejka jest bezpłatna. Należy mieć dowód osobisty, aby udowodnić wiek. Kolejka od października do marca działa od 10 do 17 godziny, przy czym ostatnia odjeżdża o godzinie 16.45. Od kwietnia do września kolejka kursuje od 10 do 20 godziny, przy czym ostatni zjazd odbywa się o 19.45.W poniedziałki oraz w każdy ostatni wtorek miesiąca kolejka jest nieczynna.
12.  Kanion Matka. Do Kanionu Matka można dotrzeć samochodem lub jeśli jest się bez własnego transportu to taksówką. Kanion oddalony jest zaledwie kilka kilometrów od stolicy Macedonii- Skopje. Przez kanion przepływa rzeka Treska o przepięknym zielonkawym kolorze. Kanion powstał na drodze erozji przez rzekę. W kanionie Matka zachowana jest autochtoniczna flora i fauna. Można spotkać białogłowe orły.  Dziś na rzece Treska odbywają się spływy kajakowe oraz zawody. Miejsce jest świetnym pomnikiem przyrody. Rzeka ma długość 138 km i zaczyna się w rejonie Kiczewskim. Wysokość kanionu wynosi 1000 m. Z Matką związana jest pewna legenda. Gospodyni Bojana zamieszkująca miasteczko Markov nad wioską Matka stała się objektem miłosnym dla pewnego Turka. A że Bojana nie była zainteresowana miłością Turka, on postanowił zmusić ją siłą do małżeństwa. Bojana jako bojownicza dziewczyna zabiła 70 Turków we własnej obronie. Gdy zobaczyła, że i tak nie ma wyjścia skoczyła do rzeki Treska. Turcy wtedy zniszczyli jej miasteczko. W kanionie Matka znajduje się monastyr Matka (inaczej monastyr Bogurodzicy). Jest to monastyr zamieszkiwany przez zakonnice, które szyją cerkiewną odzież dla wszystkich cerkiewnych kościołów. Wzdłuż rzeki Treska także znajduje się jeszcze jeden monastyr św. Nikole, który był budowany bardzo długo, aż 200 lat, między XII a XIV w. Jadąc do kanionu Matka warto ubrać się wygodnie, przede wszystkim należy mieć adidasy. Wzdłuż kanionu są ścieżki spacerowe. Dodatkową atrakcją jest wynajęcie łódki lub kajaka. Łódka może być sterowana przez przewodnika, który popłynie do podwodnej jaskini Vrelo.  Głębokość jaskini wynosi: 500 m. poziomo, 212 m. pionowo i zaliczana jest do jednej z najgłębszych jaskini w Europie. Dokładna głębokość nie jest poznana. W jaskini można spotkać bardzo dużo nietoperzy, którzy żywią się insektami. Zjadają kilka tysięcy insektów w kilka godzin. W jaskini znajdują się stalagmity rosnące po 2 mm rocznie, a są i również stalaktyty. W jaskini jest także jezioro, które nazwane zostało Ruskim, a to dlatego, że pewnej zimy rosyjski ambasador jako jedyny odważny wykąpał się w jeziorku.

Z ciekawostek dodam, że matka znaczy macica. Cały kanion ponoć kształtem przypomina macicę i jest symbolem ciąży. Według legendy można łatwiej zajść w ciążę odwiedzając kanion.